Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego o puchar prof. Mariana WIECZYSTEGO

Prof. Marian Wieczysty zawsze z wielką uwagą śledził rozwój polskich par tanecznych, a ze szczególna starannością przyglądał się parom klasy mistrzowskiej. Aż trudno uwierzyć, ale znał dobrze zalety i wady całej czołówki polskiej. Z tego też powodu miał świadomość ogromu pracy jaki należy wykonać, zarówno ze strony trenerów, instruktorów jak i par aby zbliżyć się do czołówki światowej. Trzeba przypomnieć starszym nauczycielom i parom, a uświadomić młodym i bardzo młodym, że dostęp do wiedzy tanecznej, szczególnie z tej górnej półki w tym czasie był bardzo ograniczony, a wręcz niemożliwy.

Sprowadzenie zagranicznego trenera z krajów liczących się w tej dyscyplinie graniczyło z cudem, bo takie były obostrzenia ze strony władzy państwowej, nie mówiąc o kosztach z tym związanych.

Prof. Marian Wieczysty jako osoba, która w przeszłości interesowała się sportem, ba był czynnym zawodnikiem piłki nożnej znanych lwowskich klubów sportowych, posiadał umiejętność obserwacji i analizy ruchu, i być może przez to mógł wyciągać właściwe wnioski w prowadzeniu par tanecznych.

Na początku lat siedemdziesiątych, zauważył, że polskie pary, a może raczej trenerzy tych par, zbyt mało uwagi przywiązują do tzw. „warsztatu tanecznego”. To słynne określenie Profesora dotyczyło opanowania dzisiaj tzw. basic`u, czyli tych elementarnych podstaw tanecznych, które nadają charakter poszczególnym tańcom.

Jednym z pomysłów Profesora na zwrócenie uwagi na te wartości było zaproponowanie, Zarządowi Federacji Stowarzyszeń i Klubów Tanecznych w Polsce aby Mistrzostwa Polski w 1971 roku odbywały się w dwóch konkurencjach: obowiązkowej i dowolnej, co zostało przyjęte z wielką rezerwą. Tytuł Mistrzami Polski zdobędzie para, która uzyskała najwyższą sumę punktów za obie konkurencje. Zaproponowano wtedy, że konkurencja układów dowolnych stanowiła 30% możliwej do uzyskania wartości punktowej, zaś konkurencja układów dowolnych 70 %.

Układy obowiązkowe opracowane przez Profesora zbudowane były z figur mieszczących się w zakresie tzw. „licencjatu”, zaś układy dowolne – z elementów zaawansowanych wariacji tanecznych wedle własnego wyboru pary.

Inną nowością w tych Mistrzostwach było zaproponowanie przez Profesora nowej selekcji par finałowych, a mianowicie aby każdy taniec miał swój osobny finał.

Dotychczas w rundach eliminacyjnych odpadały pary przekrojowo słabe. Do następnej rundy eliminacyjne czy finału dostawały się pary taneczne, których średni poziom we wszystkich konkursowych tańcach był najwyższy. Zdarzało się zatem, że do finału dostawały się pary
o bardzo zróżnicowanym poziomie w poszczególnych tańcach – w jednych tańcach bardzo dobre, w innych wybitnie słabe. Taką selekcję wnioskodawca uznał – jako nie w pełni obiektywną. Stąd na tych Mistrzostwach Polski każdy taniec miał swoje oddzielne rundy eliminacyjne i finał.

Te nowości zaproponowane przez prof. Mariana Wieczystego w następnych latach nie zostały przyjęte przez członków ówczesnego Zarządu.

Profesor przekonany o słuszności swoich idei, której celem było podniesienie poziomu jakości artystycznego wykonawstwa polskich par tanecznych, stworzenie wzorców z par wysoce zaawansowanych dla par klas niższych – decyduje się na organizację turnieju tańca towarzyskiego o puchar Jego nazwiska.

Puchar jest ideą rewolucyjną w polskim ruchu tanecznym. Wzorując się na obowiązujących w tym okresie zasadach organizacji Pucharu Polski w piłce nożnej już w 1973 roku, kiedy kończył opracowanie książki pt.: „Tańczyć może każdy” podjął ze mną i kilkoma innymi trenerami rozmowę o idei regulaminu pucharu WIECZYSTEGO. Już w okresie wakacji 1974 roku w czasie prowadzenia w Poznaniu letniej sesji kursu kwalifikacyjnego dla instruktorów tańca towarzyskiego organizowanym przez Ministerstwo Kultury i Sztuki, a następnie w czasie wakacyjnego pobytu w ukochanej Patrii w Krynicy opracowuje regulamin.

Założenia, jak już wspomniałem rewolucyjne, obejmują idę Mistrzostw Polski z 1971, jednak sprowadzają się do konkurencji figur podstawowych w rozumieniu literatury Światowej (głównie opracowania Alex Moora i ISTD). Ponadto, jak się okazało później budziło największy sprzeciw to, że pary wg. Regulaminu nie były dzielona na klasy taneczne, żadna para biorąca udział w turnieju nie mogła przekroczyć tzw. repertuaru tanecznego. Również i stroje, które w tym czasie były bardzo kolorowe zostały ujednolicone do wieczorowego stroju wizytowego, zatem panowie w ciemnych marynarkach, zaś panie sukniach wizytowych.

Regulamin otrzymują ówczesne władze Federacji Stowarzyszeń i Klubów Tanecznych w Polsce, członkowie Komisji działających przy FSiKT oraz nauczyciele i działacze amatorskiego ruchu tanecznego w kraju, których Profesor darzył szacunkiem i zaufaniem, co do rzetelności oceny Jego pomysłu.

Ocena ze strony Federacji jest negatywna, zaś nauczyciele i działacze widzą celowość zorganizowania takiego turnieju.

Stawiając swój autorytet Profesor podejmuje trud organizacji turnieju. Z pomocą przychodzą mu działacze pierwszego studenckiego klubu tanecznego w Polsce tj Studencki Klub Taneczny Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, który powstał z inicjatywy Profesora i którego Profesor był pierwszym trenerem. Szczególnie należy przywołać tutaj Prezesa mgr inż. Leszka Ignatowicza, który wykonał wiele pracy aby pierwszy Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego o puchar prof. Mariana Wieczystego odbył się w Krakowie na początku grudnia 1974 roku (8 grudnia Profesor obchodził Imieniny).

Puchar fundują uczniowie Profesora na stałe mieszkający w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Jest on nagrodą przechodnią i nigdy nie staje się własnością pary.

W czasie otwarcia tego turnieju prof. Marian Wieczysty powiedział:

„Kochani!

Postanowiłem zorganizować ten turniej o puchar mojego nazwiska, aby podnosić poziom tańca amatorów i poziom pracy polskich nauczycieli tańca towarzyskiego. Zaufałem Wam i wyście mnie nie zawiedli. Sadzę, że i pozostali przemyślą moje intencje i przyznają mi rację. Postawiłem wszystko na jedną kartę, swój autorytet, swoje osiągnięcia i swoje nazwisko. Wy przekonaliście mnie, że warto to robić i dlatego dzisiaj mam prawo sądzić, że pamięć Wasza po mnie szybko nie wyschnie…”

Po roku 1979 turniej był organizowany tylko w tańcach standardowych. To była decyzja Profesora, który uważał, że tendencje rozwojowe tańców Ameryki łacińskiej nie odpowiadały Jego wrażliwemu smakowi artystycznemu. Również i ówczesna moda ubioru, była dla Profesora żenująca.

Organizacją kolejnych turniejów zajmuje się Zarząd Federacji Stowarzyszeń i Klubów Tanecznych w Polsce. Trzeba powiedzieć, że Prezes Federacji p. Bogusław Jabłoński po kilku rozmowach z Profesorem zrozumiał Jego idę, a i przy okazji zapoznał się z trudną sytuacją
w domu Profesora. Ciężko chora żona Cecylia wymagała stałej opieki. Profesor sam wymagał opieki ze względu na swój wzrok. Pomoc prezesa Bogusława Jabłońskiego w rozwiązaniu problemów codziennych okazała się bezcenną.

W 1983 roku, za namową ówczesnego dyrektora Biura Zarządu Federacji p. Tadeusza Piątkowskiego pary zostały podzielone na dwie grupy, którą jedną stanowiły pary klas D, C zaś drugą pary klas B, A, S.

W roku 1985, po zmianach w składzie Zarządu już Polskiego Towarzystwa tanecznego wydawało się, że turniej się nie odbędzie w połowie listopada oświadczono ostatecznie, Profesorowi, że Polskie Towarzystwo Taneczne już nie będzie organizować tego turnieju (wspominałem, że turniej był organizowany na początku grudnia w okolicach Imienin Profesora – 8 grudnia).

Moje dramatyczne rozmowy z ówczesnym Kierownikiem Wydziału Kultury mgr Fryderykiem Podsiadło przekonały Go do podjęcia decyzji i zorganizowania turnieju w tymże roku. W dniu 6 grudnia 1985 roku obył się XII Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego
o Puchar Prof. Mariana Wieczystego. Był to ostatni turnieju z udziałem prof. Mariana Wieczystego. Prof. Marian Wieczysty zmarł w dniu 16 stycznia 1986 roku.

Od 1985 roku jest on nieprzerwanie organizowany przez środowisko Podgórskie, najpierw Wydział Kultury Dzielnicy Podgórze z Klubem Tańca Towarzyskiego PODGÓRZE, a po reorganizacji administracyjnej – przez Dom Kultury Podgórze w Krakowie.

Po raz pierwszy zwycięzcy XII Pucharu Wieczystego otrzymali pamiątkowe medale, których kopie otrzymują dzisiejsi laureaci.

W dowód uznania zasług Profesora dla rozwoju tańca nie tylko w Polsce, w grudniu 1986 r. na turniej udaje się zaprosić p. Waltera Laird`a znakomitego specjalistę światowej sławy od tańców latynoamerykańskich.

Turniej ten stał się też okazją do dyskusji o przywrócenie tańców latyno-amerykańskich. Rozmowy z p. Mariolą Felską, a głównie z synem Profesora, prof. dr inż. Arturem Wieczystym przekonały mnie i środowisko do podjęcia tej decyzji. Od tej pory głównym przesłaniem turnieju jest uczczenie pamięci osiągnięć i zasług Profesora, jakim było stworzenie ruchu tanecznego w Polsce i o nim samym, pozwala nam wspólnie kontynuować niezależnie on uznawanej opcji rozpoczęte przez niego dzieło.

Dalsze zmiany, to wprowadzenie klas tanecznych oraz ograniczenie repertuarowe dla klas wyższych do jednego tańca.

Od 2010 roku organizowany jest w Nowym Targu turniej o puchar prof. Mariana Wieczystego dla seniorów i tancerzy hobby. Również od kilku lat z małymi przerwami organizowany jest Turniej polskich tańców towarzyskich (tańca narodowe w formie towarzyskiej) o puchar prof. Mariana Wieczystego.

Warto na koniec przywołać taki fakt historyczny w rozwoju tańca na Świecie – otóż w 1980 roku wspomniany już wyżej p. Walter Laird zorganizował w Anglii turnieje pnz. „The Laird Classics” na podobnych zasadach jaki w 1974 roku został zorganizowany z inspiracji prof. Mariana Wieczystego. Oznaczało to, że prof. Marian Wieczysty, zresztą nie po raz pierwszy, dawał nam dowody nowoczesnego myślenia i właściwego sobie wyczucia tendencji rozwojowych w obszarze myśli zawodowej nauczycieli tańca.

Uczył nas do końca jak patrzeć na taniec, na ludzi. Jak wychowywać się wzajemnie, jak być o kwadrans grzeczniejsi.

Od kilku lat liczące się organizacje w ruchu tanecznym w Polsce w szczególności Polskie Towarzystwo Taneczne, Federacja Tańca Sportowego czy Polskie Zawodowe Stowarzyszenie Taneczne były bardzo zainteresowane realizacją tego spotkania tanecznego
i w miarę swoich możliwości wspierały finansowo jego organizację.

Polska taneczna jest aktualnie areną ostrych konfliktów – organizacyjnych i personalnych. Nie chcemy, aby Puchar Wieczystego odbywał się w takiej atmosferze, która nie przystoi w tym dniu – święta tańca. W związku z tym zawiązaliśmy Honorowy Komitet Organizacyjny Pucharu Wieczystego 2015 (Maria Nowak, Grzegorz Gargula i ja) i w listopadzie 2014 r. zwróciliśmy się z apelem do wszystkich organizacji tanecznych i ludzi tańca o:

• Wstrzymanie się na czas turniejów o Puchar Wieczystego od jakichkolwiek działań propagandowych mających służyć poszczególnym organizacjom tanecznym.
• Uszanowanie neutralnej formuły turnieju w 2015 roku jako turnieju otwartego dla wszystkich i nie firmowanego przez żadną organizację taneczną.
• Honorowanie wyników turnieju przez wszystkie organizacje, a co za tym idzie uwzględnianie ich w systemach rywalizacji – rankingi, zaliczanie punktów, przeklasyfikowania itd.
• Wsparcie logistyczne, techniczne, finansowe lub jakiekolwiek inne, mogące pomóc w kontynuacji tradycji jaką jest Pucharu Wieczystego.

Chcieliśmy aby Puchar Wieczystego 2015 był początkiem refleksji nad aktualną kondycją polskiego środowiska tanecznego i wyzwolił w nas wszystkich chęci do wypracowywania pozytywnych rozwiązań w trudnej sytuacji w jakiej aktualnie jesteśmy

Szanowni Państwo pomimo tego, że nie wszystkie organizacje taneczne zechciały zaakceptować powyższe zasady, Dom Kultury Podgórze w Krakowie – jako jedyny uprawniony organizator w Polsce – podjął się organizacji XLI Ogólnopolskiego Turnieju Tańca Towarzyskiego o Puchar prof. Mariana Wieczystego.

Kraków, grudzień 2014 r.

- Andrzej Golonka

P.S.:

• IX Turniej Tańców Polskich o Puchar prof. Mariana Wieczystego –  31 stycznia 2015 w Słomnikach
• VI Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego o puchar prof. Mariana Wieczystegow kategoriach Hobby i Senior – 31 stycznia w Nowym Targu